Dung dịch sát trùng, thuốc mỡ kháng sinh, thuốc gây tê tại chỗ,… là một trong những loại thuốc bôi trị zona thần kinh được sử dụng phổ biến. Những loại thuốc này có tác dụng ức chế virus, vi khuẩn, cải thiện triệu chứng sưng viêm, ngứa ngáy và đau nhức trên da.
Những loại thuốc bôi trị zona thần kinh được sử dụng phổ biến
Zona thần kinh là một dạng nhiễm trùng da cấp tính, gây ra do sự tái hoạt động của virus gây bệnh thủy đậu – Varicella Zoster.
Triệu chứng trên da của bệnh lý này có thể gây đau và ngứa ngáy. Vì vậy bên cạnh việc sử dụng thuốc uống, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc bôi ngoài để kiểm soát triệu chứng.
1. Thuốc sát trùng và kháng khuẩn
Bệnh zona phát sinh do virus nên thuốc sát trùng và kháng khuẩn tại chỗ thường được ưu tiên sử dụng. Tác dụng của những loại thuốc này là ức chế vi khuẩn và ngăn ngừa tình trạng lây lan tổn thương trên da.
Một số loại thuốc sát trùng và kháng khuẩn tại chỗ được sử dụng phổ biến, bao gồm:
Hồ nước (thành phần: Kẽm oxit, glycerin, nước cất, calcium carbonate và talc): Hồ nước là dung dịch kháng khuẩn được sử dụng rộng rãi. Bên cạnh tác dụng trên, dung dịch này còn hỗ trợ giảm sưng viêm và đau do tổn thương da gây ra.
Acyclovir cream: Kem bôi da này có chứa hoạt chất chống virus – Acyclovir. Hoạt chất này hoạt động bằng cách ức chế tổng hợp DNA, từ đó hạn chế quá trình nhân đôi của virus gây bệnh.
Loại thuốc bôi da này phát huy tác dụng tốt nhất khi được sử dụng sớm, ngay khi triệu chứng mới bùng phát. Tuy nhiên Acyclovir cream không được sử dụng cho trẻ em dưới 12 tuổi, phụ nữ mang thai và người bị suy giảm miễn dịch.
Xanh methylene 1% hoặc tím methyl 1%: Là các dung dịch có khả năng sát khuẩn nhẹ và được dùng trực tiếp lên tổn thương da. Tuy nhiên các dung dịch này thường để lại màu xanh và tím rất đậm trên da, vì vậy có thể gây ảnh hưởng đến tính thẩm mĩ. Dung dịch này có thể sử dụng cho trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai nhưng cần thận trọng.
2. Thuốc mỡ kháng sinh
Thuốc mỡ kháng sinh được sử dụng trong trường hợp tổn thương da kèm nhiễm khuẩn. Những loại thuốc này có tác dụng ức chế vi khuẩn và cải thiện tổn thương trên bề mặt da.
Tuy nhiên không sử dụng thuốc mỡ kháng sinh đơn lẻ trong điều trị zona. Nếu dùng nhóm thuốc này bắt buộc phải phối hợp với thuốc chống virus.
Thuốc mỡ Foban:
Thuốc mỡ Foban chứa hoạt chất Acid fusidic – nhạy cảm với hầu hết vi khuẩn gram dương, đặc biệt là chủng kháng penicillinase và Staphylococcus.
Tuy nhiên loại này có khả năng gây mẫn cảm với trẻ nhỏ, vì vậy cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Thuốc mỡ Bactroban:
Chứa hoạt chất kháng khuẩn Mupirocin. Hoạt chất này nhạy cảm với hầu hết các khuẩn gây bệnh trên da như chủng kháng methicilline, Staphylococcus – đặc biệt là Staphylococcus aureus.
Tuy nhiên loại thuốc này không thích hợp sử dụng ở những vùng da nhạy cảm như miệng hoặc mắt. Nếu bạn bị zona ở những vị trí này, hãy trao đổi với bác sĩ để lựa chọn các loại thuốc phù hợp hơn.
3. Thuốc gây tê tại chỗ
Bệnh zona không chỉ gây ra các triệu chứng trên da mà còn làm tổn thương dây thần kinh và phát sinh các cơn đau ở những vị trí này. Bên cạnh việc sử dụng thuốc giảm đau đường uống, bác sĩ có thể đề nghị bạn sử dụng một số loại thuốc bôi ngoài.
Thuốc gây tê tại chỗ là nhóm thuốc giảm đau sử dụng bên ngoài da. Trong điều trị zona thần kinh, thuốc chỉ được dùng khi tổn thương da đã liền sẹo.
Capsaicin cream: Hoạt chất chính trong thuốc là Capsaicin – một thành phần có nguồn gốc từ quả ớt. Cơ chế giảm đau và chống viêm của hoạt chất này là hạn chế lượng canxi đi vào tiền synap, từ đó khiến dây thần kinh không thể dẫn truyền cảm giác đau đến não bộ. Tuy nhiên khi sử dụng loại thuốc này, bạn có thể gặp phải cảm giác châm chích và nóng tại khu vực dùng thuốc.
Lidocain gel: Được sử dụng để giảm ngứa và đau do một số tổn thương da gây ra. Lidocain được thẩm thấu qua niêm mạc và có khả năng gây tê. Nhờ vào khả năng này mà thuốc có thể giảm các triệu chứng ở vị trí da tổn thương như đau, ngứa và khó chịu.
Trong trường hợp phạm vi ảnh hưởng rộng, bác sĩ có thể đề nghị bạn sử dụng thuốc uống để kiểm soát hoạt động của virus.
Những lưu ý khi sử dụng thuốc bôi trị zona thần kinh
Thiếu thận trọng khi sử dụng các loại thuốc bôi trị zona thần kinh có thể làm phát sinh những tác dụng không mong muốn. Vì vậy bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
Chỉ dùng thuốc khi có yêu cầu của bác sĩ hoặc dược sĩ. Tự ý sử dụng thuốc – đặc biệt là thuốc mỡ kháng sinh có thể bào mòn da và tăng số lượng vi khuẩn không nhạy cảm.
Tuyệt đối không sử dụng đơn lẻ thuốc mỡ kháng sinh. Phải dùng kết hợp với thuốc chống virus để tránh nguy cơ tổn thương da lan rộng.
Thuốc gây tê tại chỗ chỉ được sử dụng trong trường hợp tổn thương da đã liền sẹo. Dùng lên vùng da còn lở loét có thể gây kích ứng và chảy dịch ở vùng da này.
Cần duy trì việc sử dụng thuốc – đặc biệt là thuốc bôi kháng khuẩn ngay cả khi triệu chứng đã chấm dứt. Ngưng thuốc sớm có thể khiến tổn thương da tái phát.
Thuốc mỡ kháng sinh có thể gây teo và bào mòn da khi sử dụng. Vì vậy chỉ nên dùng khi có yêu cầu từ bác sĩ. Đồng thời cần thực hiện những biện pháp chống nắng và bảo vệ da trong thời gian điều trị.
Hầu hết các loại thuốc bôi đều được sử dụng trực tiếp lên vùng da tổn thương. Vì vậy cần vệ sinh tay và vùng da điều trị trước khi sử dụng thuốc.
Tránh sử dụng thuốc bôi trị zona lên những vùng da nhạy cảm như vùng da gần mắt, miệng và bẹn.
Thận trọng khi dùng thuốc cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phụ nữ đang có thai và cho con bú.
Tránh gãi, cào lên da, điều này có thể khiến da lở loét, chảy máu và có nguy cơ bị nhiễm trùng.
Chủ động ngưng thuốc nếu nhận thấy da kích ứng hoặc cơ thể phát sinh phản ứng quá mẫn.
Mặc dù các loại thuốc bôi trị zona thần kinh có thể giúp cải thiện và kiểm soát triệu chứng tốt, tuy nhiên nếu không sử dụng đúng cách bạn có thể gặp phải một số tình huống rủi ro.
Để hạn chế tình trạng này, bạn nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ về cách dùng, liều lượng và thời gian sử dụng những loại thuốc này.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Chúng tôi không đưa ra lời khuyên thay thế cho chỉ định từ nhân viên y tế!